به گزارش بهارستان ایران: روی عنصر کمیابی است که برای یک سیستم ایمنی سالم ضروری است. کمبود زینک می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به بیماری کند. روی مسئول تعدادی از عملکردها در بدن انسان است و به تحریک فعالیت حداقل ۱۰۰ آنزیم مختلف کمک می کند. برای به دست آوردن فواید فقط مصرف مقدار کمی از روی لازم است، تا علائم کمبود زینک ایجاد نشود.

در حال حاضر، میزان توصیه شده رژیم غذایی (RDA) برای روی در ایالات متحده 8 میلی گرم در روز برای زنان و 11 میلی گرم در روز برای مردان است. این عنصر به طور طبیعی در بسیاری از غذاهای مختلف یافت می شود، اما به عنوان یک مکمل غذایی هم موجود است. روی برای تقسیم سلولی بسیار ضروری است و به رشد و نمو طبیعی در دوران بارداری، کودکی و بزرگسالی کمک می کند. علاوه بر آن این عنصر در سنتز DNA، فرایند بیان ژنتیک، عملکرد سیستم ایمنی بدن، سنتز پروتئین و سوخت و ساز کربوهیدرات‌ها برای تبدیل آنها به انرژی موثر است.

بدن انسان حاوی حدود ۲ تا ۳ گرم روی است که بیشتر در ماهیچه‌ها و استخوان‌های اسکلتی ذخیره می‌شود. اگر چه روی برای سلامتی و عملکرد مناسب بدن ضروری است. اما علائم کمبود زینک در کودکان خردسال، زنان باردار، مادران شیرده و سالمندان به وفور دیده می‌شود. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، ۳۱ درصد از مردم در سراسر جهان دچار کمبود روی هستند. علت اصلی کمبود زینک عدم تغذیه مناسب، اعتیاد به الکل، جراحی چاقی، دیابت و سایر اختلالات است.

مکمل زینک را چه وقتی بخوریم؟

از علائم کمبود زینک خطر ابتلا به عفونت، سرماخوردگی و آنفولانزا را در افراد افزایش می‌دهد. در رژیم غذایی نوزادان و سالمندان با سیستم ایمنی ضعیف باید به میزان روی توجه ویژه‌ای شود. هنگامی که کمبود روی دارید، بدن شما نمی تواند سلول‌های سالم و جدیدی تولید کند.

کمبود زینک می‌تواند در موارد شدید باعث بروز عوارض و علائم زیر شود:

-اسهال

-عدم هوشیاری

-از دست دادن اشتها

-کاهش حس بو و طعم

-زخم های باز روی پوست

-کاهش وزن غیر قابل توضیح

-زخم هایی که بهبود نمی یابند.
علائم کمبود زینک

برخی از شایع ترین علائم کمبود زینک در بدن، عبارتند از:

از دست دادن اشتها

کمبود زینک باعث از بین رفتن اشتها می‌شود البته علت اصلی این مکانیسم هنوز تشخیص داده نشود. اما به نظر می رسد که روی بر انتقال دهنده های عصبی در بخش‌های مختلف مغز از جمله گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) و آمیگدال اثر می‌گذارد و اشتهای فرد را تحت تأثیر قرار می دهد. پایین بودن سطح روی در بدن نیز می تواند بر روی حس بویایی و چشایی افراد تاثیر بگذارد. حتی آن‌ها را مختل که این اختلال به نوبه خود در برخی موارد می تواند منجر به از دست دادن اشتها و کاهش وزن شود. بررسی ها نشان می دهد تجویز خوراکی روزانه ۱۴ میلی گرم روی عنصری به مدت ۲ ماه به درمان بیماران مبتلا به بی اشتهایی عصبی (از دست دادن اشتها) موثر است.

رشد ضعیف در کودکان

روی نقش موثری در رشد و نمو طبیعی کودکان دارد. این ماده معدنی برای رشد سلولی، تمایز سلولی و سوخت و ساز بدن ضروری است و کمبود آن می تواند از رشد مناسب کودک جلوگیری کرده و با تضعیف سیستم ایمنی بدن خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد. کمبود این ماده معدنی حتی می تواند از رسیدن کودکان به قد و وزن طبیعی جلوگیری کند و باعث تاخیر در بلوغ جنسی او شود. مصرف مکمل روی می تواند برای جلوگیری از مرگ و میر، عوارض و نارسایی رشد در کودکان سنین ۶ ماه تا ۱۲ سال مفید باشد. از طرفی هم چون روی به مقدار کم در شیر مادر یافت می شود تغذیه با شیر مادر برای نوزادان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

اختلالات رفتاری

اختلالات روانپزشکی از جمله زوال عقل، اختلال روانی و اختلالات اضطرابی شایع هستند که یکی از علت های بروز آن ها می تواند کمبود زینک باشد. این ماده مغذی ضد استرس است و کمبود آن با بروز نوسانات خلقی همراه است. در صورت عدم درمان به موقع، حتی ممکن است منجر به اختلال کمبود توجه بیش فعالی (ADHD) شود. بررسی ها نشان می دهد سطح مناسب روی در بدن به کاهش علائم افسردگی و اضطراب کمک می کند.

کاهش سطح روی می تواند سنتز سروتونین را مختل کند و منجر به بروز علائم زیر شود:

-اضطراب

-عصبانیت

-افسردگی

-ترس ناگهانی

-خلق و خوی تکراری

-اعتماد به نفس پایین

-موهای ضعیف و شکننده

کمبود زینک باعث تضعیف سلول‌های پوست سر و بروز مشکلات مو از جمله آلوپسی، سفیدی، خشکی، شکنندگی ساقه مو و ناهنجاری‌های ساختاری مو می‌شود. علاوه بر آن کمبود زینک می‌تواند موهای ابرو و حتی مژه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. سطح پایین روی با کم کاری تیروئید همراه است که می‌تواند باعث ریزش مو و آلوپسی شود. رعایت رژیم غذایی حاوی روی یا مصرف مکمل‌های روی می‌تواند در درمان عوارض ناشی از کمبود زینک موثر باشد.

اسهال مداوم

کمبود زینک می تواند منجر به افزایش شیوع و شدت اسهال شود. این کمبود منجر به ضعف سیستم ایمنی بدن شده و پاسخ ایمنی بدن را تغییر می دهد.

ضعف سیستم ایمنی بدن خطر ابتلا به عفونت‌هایی که باعث اسهال می شوند، به ویژه در کودکان را افزایش می دهد. حتی کمبود زینک در این شرایط می تواند فرد را در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری های دستگاه گوارش مانند کولیت اولسراتیو، بیماری کرون و سندرم روده کوتاه قرار دهد. یک مطالعه ۲۰۰۰ توسط انجمن علوم تغذیه ای آمریکا نشان داده که بین کمبود زینک، سوء تغذیه و بیماری اسهال رابطه قوی وجود دارد. محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف مکمل های روی خوراکی در کودکان ۶ ماه یا بالاتر که مبتلا به اسهال و کمبود زینک شدید هستند می‌تواند یک راهکار برای پیشگیری از بروز عوارض آن باشد.

مشکلات پوستی

بروز مشکلات پوستی می‌تواند یکی دیگر از علائم شایع کمبود زینک باشد که ممکن است منجر به بروز آکنه، اگزما، پسوریازیس، بثورات مشخصه پوستی به نام آکرودرماتیت انتروپاتیکا (به خصوص در اطراف دهان، چشم ها و مقعد) یا پوسته پوسته پوست شود. کمبود زینک حتی می تواند باعث کمرنگ شدن پوست گردد. چون روی به سنتز کلاژن کمک می‌کند که برای پوست سالم و همچنین بهبود زخم های پوستی ضروری و مفید است. علاوه بر این، روی در ساختار پروتئین‌ها و غشای سلولی وجود دارد و از پوست در برابر اشعه مضر ماوراء بنفش (UV) محافظت می کند. اکثر کارشناسان بهداشتی برای درمان آکنه، پیری پوست و تبخال سمپلکس و همچنین تقویت ترمیم زخم، استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مبتنی بر روی را توصیه می‌کنند.

مشکلات بینایی

طبق اعلام انجمن اپتومتریک آمریکا، تامین مقدار مورد نیاز روی برای بینایی ضروری است. مقادیر زیادی روی در ماکولا وجود دارد که بخشی از شبکیه است. کمبود آن می تواند به ضعف دید در شب و آب مروارید ابری منجر شود. بررسی ها نشان می دهد که مصرف مکمل های آنتی اکسیدان و یا روی ممکن است از پیشرفت دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) که دلیل اصلی از بین رفتن بینایی در افراد سالمند است جلوگیری کند. افرادی که در معرض ابتلا به AMD قرار دارند بهتر است در مورد مصرف مکمل روی با پزشک خود مشورت کنند.

کاهش عملکرد شناختی

کمبود زینک همچنین می تواند باعث آسیب به سیستم عصبی شود و مهارت‌های شناختی مانند یادگیری و لحن هادیونیک (سطح کلی لذت یا ناخوشایند) را مختل کند. همچنین، کاهش سطح روی با اختلال در یادگیری همراه است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که مکمل روی خوراکی ممکن است عملکرد شناختی را در کودکان در سن مدرسه بهبود ببخشد.

ضعیف شدن استخوان‌ها

روی یک ماده مغذی حیاتی در ساختار استخوان‌ها است و کمبود آن می‌تواند تا حد زیادی بر سلامت آن‌ها تأثیر بگذارد و منجر به درد مفاصل شود. مصرف مکمل‌های روی می‌تواند به حفظ سلامتی استخوان و کاهش خطر آرتریت کمک کند. قبل از مصرف هرگونه مکمل با پزشک خود مشورت کنید.

تشخیص کمبود زینک

در حالی که یک پزشک می‌تواند آزمایش خون یا آزمایش ادرار را برای اندازه گیری میزان روی در بدن تجویز کند. این آزمایش‌ها ممکن است نتیجه قطعی را نشان ندهند چون روی فقط در مقادیر اندکی در سلول‌های بدن وجود دارد. در تشخیص کمبود روی، یک پزشک باید از تاریخچه سلامتی فرد را مورد بررسی قرار دهد و سؤالاتی در مورد رژیم غذایی فرد بپرسد. اگر فردی روزانه کالری کافی دریافت نکرده و به مقدار کافی از انواع غذاها را مصرف نکند، احتمالاً کمبود روی می‌تواند یک دلیل اساسی بروز علائم او باشد.

نکاتی برای درمان کمبود زینک

کمبود زینک را می توان به راحتی با مصرف منابع غذایی مناسب درمان کرد.

برخی منابع خوب روی عبارتند از:

-صدف‌ها

-غلات سبوس دار

-غلات صبحانه غنی شده

-گوشت قرمز، مرغ و تخم مرغ

-لوبیا های پخته شده، نخود و حبوبات

-محصولات لبنی مانند پنیر و شیر کم چرب

-آجیل و دانه هایی مانند بادام زمینی، بادام، دانه کنجد و دانه کدو تنبل

روش‌هایی وجود دارد که فرد می‌تواند غذاهایی را تهیه و مصرف کند تا میزان روی در رژیم های روزانه خود را بیشتر کند. به عنوان مثال، فرد می تواند قبل از پختن، لوبیا را در آب خیس کند. این امر باعث کاهش حضور فیتات ها می شود و بدن را برای پردازش روی آسان تر می کند. انتخاب محصولات دانه‌ای نیز می تواند به کاهش تعداد فیتات ها کمک کند و مقدار روی را برای استفاده بدن افزایش می دهد. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد افزایش سطح روی در بدن می تواند در رشد سنگ کلیه نقش داشته باشد.

از مصرف زیاد روی خودداری کنید، زیرا می‌تواند منجر به مسمومیت روی و علائم زیر شود:

-تهوع

-اسهال

-سردرد

-استفراغ

-گرفتگی شکم

-از بین رفتن اشتها

میزان توصیه شده روی

کمبود روی از طریق تغییر رژیم‌ها و مکمل‌ها، معکوس می‌شود. افراد مبتلا به کمبود روی می‌توانند با جستجوی منابع روی و با توجه به آنچه که می‌خورند، این مشکل را حل کنند. مصرف کافی روی به ویژه برای کودکان بسیار مهم است زیرا حتی کمبود ملایم روی می تواند مانع از رشد، افزایش خطر عفونت و اسهال و بیماری‌های تنفسی شود.

میزان توصیه شده برای سنین مختلف به صورت زیر است:

-کودکان ۱-۸ ساله بین ۳-۵ میلی گرم است.

-بزرگتر شدن کودک میزان آن افزایش می یابد.

-پسران ۹ تا ۱۳ ساله روزانه به ۸ میلی گرم روی نیاز دارند.

-بعد از سن ۱۴ سالگی، نیاز پسران به ۱۱ میلی گرم افزایش می یابد.

-برای دختران بالای ۸ سال، نیاز به ۸ میلی گرم در روز است.

-به جزء در سنین ۱۴-۱۸ سال که میزان روی به ۹ میلی گرم در روز افزایش می یابد.

-زنان باردار و شیرده بسته به سن، نیاز به روی در ۱۱ تا ۱۱ میلی گرم در روز دارند.

منبع: پزشکت