غیب شدن مرمتگرانِ خانه نیما را شاید از اوایل امسال گوشزد کرده بودند، خانه‌ای که برخی می‌گویند قبل از شیوع کرونا هم دیگر مرمتگر به چشم ندید تا همین روز گذشته ۱۱ دی که دو نفر به ظاهر مسوول یا کارشناس به خانه سر زدند، ولی هیچ کدام دلیلی برای ریزش نکردن سقفی که بیش از یک سال از شروع آوار شدنش در میانه‌ی خانه می‌گذرد، نیست.

خانه نیما یوشیج – پدر شعر نو فارسی – که در طول حدود سه سال گذشته دردسرها و حاشیه‌های مختلفی را تجربه کرد، از خروج از ثبت خانه گرفته تا مالکی که می‌خواست آن را تخریب کند و در نهایت فکر ایجاد سفره‌خانه به سرش افتاد تا خریدِ خانه توسط سازمان زیباسازی و قول‌هایی که برای مرمت و احیای آن در خرداد سال گذشته توسط رییس سازمان زیباسازی متبوعِ آن، هنوز در سکوت راهی جز متروکه شدن بیشتر ندارد و گاهی صدای اعتراضِ علاقمندان به نیما و هنرهایش این خانه از فراموشی کامل نجات می‌دهد.

طبق تصاویر و توضیحاتی که هر روز از روند مرمت که نه، بی توجهی به این بنای تاریخی و مهم می‌گذرد، به نظر می‌رسد قصد داشتند ابروی خانه را درست کنند، چشمش را هم کور کرده‌اند و حالا خانه نیما حتی نه سقف دارد و نه شیروانی.

محمد عظیمی – نیماپژوه و نماینده‌ انجمن‌های دوستداران میراث فرهنگی مازندران  –که از زمان متروکه بودن خانه نیما نسبت به این وضعیت چندین بار اعتراض کرده بود، این بار بعد از بررسی‌هایی که در طول چند ماه گذشته نسبت به سرنوشت این بنای تاریخی و مکان رویداد مهم درحوزه شعر فارسی داشت، از حناچی شهردار تهران خواست تا بدون هیچ هیاهوی تبلیغاتی، خانه نیما را از وضعیت کنونی نجات دهند، خانه‌ای که در طول دو سال گذشته هر بار به دلیلی مرمت و ساماندهی آن متوقف شده و گویا یک لایه تاریخی از آن کم می‌شود.

او در ابتدای یادداشت خود که به صورت اختصاصی در اختیار ایسنا قرار داده؛ نخست جمله‌ای را به نقل از نیما یوشیج آورده که «در تمام این اراضیِ وسیع، یک خانه ی کوچک هم که اختیارِ آن با من باشد، ندارم» و سپس یادداشت خود را این طور ادامه داده است.

«شصت و یک سال از خاموشی پدر شعر نوین ایران گذشته است، اما برای بزرگمردی که نام بلندش در لیست مشاهیر جهان به ثبت رسیده، چه کار شایسته‌ای کرده‌ایم!

جناب آقای حناچی! نمی‌توان به همت بلند شما در خرید خانه‌ی نیما که فراز و فرودهایی را پشت سر گذاشته و دلهره‌ی تخریب را به نوید ایجاد موزه‌ای درخورِ یگانه خانه‌ی شاعر در پایتخت ایران تبدیل کرد، بی‌اعتنا باشیم. اما تا گشایش آن خانه چقدر باید منتظر بود تا وعده‌های سازمان زیر نظر شما و شهرداری تهران به نتیجه‌ای عملی برسد؟

از ۱۰ خرداد ماه سال ۱۳۹۸ تاکنون چند بار وعده افتتاح خانه – موزه نیما یوشیج توسط سازمان زیباسازی داده شده است؟

در ۱۸ خرداد ماه سال ۱۳۹۸ اعلام شد که خانه نیما یوشیج همزمان با روز میلاد این شاعر یعنی ۲۱ آبان رسما افتتاح می‌شود.

یکم آبان ماه مدیرعامل سازمان زیباسازی اعلام کرد که “به دلیل تداخلی که در انجام برخی کارها داشتیم، نتوانستیم در نیمه نخست امسال اقدامات مورد نیاز برای ساماندهی و تجهیز خانه نیما یوشیج را به نتیجه برسانیم…. به دلیل تداخل در برخی از پروژه‌ها، مانند افتتاح خانه‌ تاریخی «مینایی» به عنوان موزه «ولی‌عصر (عج)» و خانه‌موزه معماری«لرزاده» که تصمیم بر افتتاح آن‌ها در هفته تهران بود، فرصت برای تهیه‌ ساماندهی خانه نیما فراهم نشد، بنابراین تلاش می‌کنیم خانه نیما را با کاربری فرهنگی مناسب تا پایان سال آماده کنیم.”

۲۱ آبان نیز سازمان زیباسازی به عنوان متولی مرمت خانه نیما اعلام کرد که «۲۴ تیم اجرایی در کار مرمت و بازسازی خانه نیما مشغول به فعالیت هستند و ما در سازمان زیباسازی شهرداری تیمی را به کار گرفتیم تا سقف و شیروانی خانه نیما را در بازه زمانی کوتاه ایمن‌سازی کند، زیرا این احتمال وجود داشت با توجه به شروع بارش و وزیدن باد ریزش سقف رخ دهد. تیمی تخصصی روی مرمت در و پنجره خانه، تیمی دیگر مشغول تراشیدن سیمان‌های کشیده شده روی آجرهای خانه هستند و برنامه ریزی ما به این گونه است که دیگر تیم‌های مرمت و بازسازی با پیشرفت پروژه به کار اضافه شوند.»

چند روز بعد یعنی ۲۵ آبان سیاوش صابری – عضو هیأت علمی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران و یکی از افرادی که در زمان مرمت این بنا مسئولیت داشت – در مصاحبه‌ای اعلام کرد «در گام اول نقشه‌برداری بنا را در حال انجام دارد و یکسری اقدامات حفاظت اضطراری نظیر احیای بخش‌هایی از پشت‌بام، شبکه ناودان‌ها و مرمت بخش‌هایی از شیروانی‌هایی که دچار مشکل شده بود به جهت ضروری بودن انجام شده است.»

۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۹ مدیر عامل سازمان زیبا سازی شهرداری تهران در تشریح آخرین وضعیت مرمت و بازسازی خانه نیما یوشیج واقع در منطقه ۱ تهران با اشاره به این نکته که به همراه حجت نظری عضو شورای شهر تهران از مراحل مرمت و بازسازی خانه نیما بازدیدی انجام شد، گفت: «در حال حاضر کار مرمت و بازسازی خانه نیما بر اساس برنامه ریزی از پیش تعیین شده در حال انجام است و امیدوارم بتوانیم بر اساس برنامه ریزی انجام شده تا ۳ ماه آینده کار مرمت و بازسازی خانه نیما یوشیج را تمام کنیم.»

در تاریخ ۲۰ شهریور ۹۹ محمد جواد حق شناس- رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران – از خانه نیما بازدیدی داشته و از این که هیچ اتفاقی برای این خانه نیفتاده ،گلایه کرده است. او طی پیامی تصویری اعلام کرد که «با وجود گذشت یک سال و نیم از تملک خانه نیما یوشیج، متأسفانه همکاران من در شهرداری و حوزه مدیریت شهری نتوانسته‌اند تعهدات خود را در رابطه با مرمت و آماده سازی این مجموعه بر اساس انتظاراتی که کمیسیون فرهنگی شورا داشته، انجام دهند. او با اظهار تأسف از اینکه برنامه برای بازسازی این خانه به کندی پیش رفته است، گفت: به خاطر این اتفاق از طرف کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران از مردم عذرخواهی می‌کنم، زیرا این رویکرد قابل انتظار ما نیست.»

پنجم آذر نیز سمیه فدایی نژاد – سرپرست معاونت فنی و طرح‌های شهری سازمان زیباسازی شهر تهران – اعلام کرد که «روند تهیه طرح آن از مهرماه سال جاری آغاز شده و با توجه به نیازهای بنا و بر اساس طرح‌های مشاور و همچنین به منظور جلوگیری از آسیب به بنا، عملیات حفاظت و مرمت اضطراری شامل مرمت و استحکام‌بخشی سقف و ستون‌های آن آغاز شده است.»

حق‌شناس اما در مصاحبه چند روز گذشته خود یعنی پنجم دی نسبت به رها شدن خانه نیما و عملکرد عمرانی سازمان زیباسازی می گوید: «بازسازی خانه نیما آغاز شده است. عملکرد سازمان زیباسازی در حوزه عمرانی هم در حد انتظار من نبوده است. درباره این سازمان هم به مشکل مالی برخورد کردیم. در عین حال ساختار به شدت بروکراتیکی دارد. درباره خانه نیما وقتی تملک شکل می‌گیرد بازسازی آن وارد یک روند طولانی شده و بالا و پایین‌ها و سختگیری‌های زیادی دارد، من متوجه این روند نشده و تعجب می‌کنم. این یعنی سازمان هنوز نتوانسته با نیازهای شهری خود را تطبیق دهد که مسیرها بتوانند روان تر، دقیق‌تر و منظم‌تر جلو بروند.»

جناب آقای شهردار و اعضای شورای شهر تهران که از چهره‌های برجسته فرهنگ و میراث کشور بوده و سوابق مدیریت کلان این بخش را سال‌ها برعهده داشته‌اید!

باید از این همه تعلل تعجب کرد که با مدیریت کلان و حضور مستقیم شما، خانه شاعری جهانی پس از وعده‌های بسیار همچنان اسفبار است. گویا سازمان زیباسازی به هنگام تولد و خاموشی نیما به یاد این خانه می‌افتد. کما این‌که در شب تولد نیما شروع به تخلیه نخاله می‌کنند و الوارهای چوبی را در میان حیاط قرار می‌دهند.

باور کنید خانه ی نیما نیاز به زیباسازی ندارد و سازمان توسعه فضاهای فرهنگی که متولی چندین خانه‌ی تاریخی از جمله خانه – موزه جلال آل احمد بوده، باید تجربه شایسته‌تری را در کارنامه‌ی خود داشته باشد.

هیاهوی تبلیغاتی و بدون عمل را دیگر نمی‌توان باور کرد. چگونه می‌شود که در آبان ماه سال ۱۳۹۸ عضو هیأت علمی پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران اعلام می‌کند که « یکسری اقدامات حفاظت اضطراری نظیر احیای بخش‌هایی از پشت‌بام، شبکه ناودان‌ها و مرمت بخش‌هایی از شیروانی‌هایی که دچار مشکل شده بود به جهت ضروری بودن انجام گرفته است»، در حالی که امروز از ناودان و شیروانی خبری نیست.

جناب آقای حناچی! ما نگرانیم که پس از این همه وعده‌ی بی‌سرانجام، سرنوشت خانه‌ی نیما چه می‌شود! آیا شرکت طرف قرارداد با سازمان زیباسازی از اطلاعات لازم برای مرمت این بنا بهره‌مند است؟ چرا باید کسانی که تخصصی در مرمت خانه‌های تاریخی ندارند، مورد استفاده قرار بگیرند؟ شما به عنوان متخصص این حوزه، مشاور پایان نامه‌ی دانشجویان مرمت بنا هستید و به ظرافت‌های این رشته واقف هستید.

خواهش می کنیم به عنوان شهردار ارزشمند تهران و مهربان خانه‌های تاریخی که هر یک بخشی از هویت و فرهنگ سرزمین ما را به یادگار گذاشته و مامن شخصیت‌های نامدار ایران بوده‌اند را مورد نظارت مستقیم و توجه بیشتر قرار دهید.»

منبع : ایسنا